Szanowni towarzysze!
W tych dniach, w związku z moim wygłoszonym w Zurychu referatem o wojnie i socjalizmie, « Vorwärts » zamieścił krótką notatkę, która daje o tym referacie zupełnie fałszywe pojęcie. Notatka stwarza wrażenie, jakobym ograniczył się tylko do polemiki skierowanej przeciw caratowi. W rzeczywistości zaś, będąc przekonany, iż obowiązkiem socjalistów każdego kraju jest prowadzenie bezlitosnej walki z szowinizmem i patriotyzmem własnego (a nie tylko nieprzyjacielskiego) kraju, ostro atakowałem carat i w związku z tym mówiłem o wolności Ukrainy. Jednakowoż sens moich wywodów ulega całkowitemu wypaczeniu, jeżeli nie wspomina się ani jednym słowem o tym, co mówiłem o krachu II Międzynarodówki, o oportunizmie oraz przeciw stanowisku niemieckiej i austriackiej socjaldemokracji. Dziewięć dziesiątych mego dwugodzinnego referatu poświęciłem tej krytyce.
Byłbym wam bardzo zobowiązany, gdybyście mogli o tym, na co wskazałem, wydrukować uzupełnienie w piśmie « Vorwärts » (lub…) 1.
Z s.d. pozdrowieniem…
1 – uwagi o referacie Lenina ukazały się w « Vorwärts » (« Naprzód ») nr 308 z 10 listopada oraz w Wiener «Arbeiter-Zeltung » (Wiedeńska « Gazeta Robotnicza ») nr 309 z 7 listopada 1914 roku. W związku z listem Lenina redakcja « Vorwärts » 22 listopada 1914 umieściła krótką notatkę, w której informowała, że Lenin w swym referacie krytykował stanowisko niemieckiej i austriackiej socjaldemokracji oraz dał ocenę krachu II Międzynarodówki.