Siraj Sikder – Analiza klasowa społeczeństwa Bengalu Wschodniego

Ruch Robotniczy Bengalu Wschodniego wydał i opublikował oryginał w języku bengalskim w roku 1970. Partia Proletariacka Bengalu Wschodniego wprowadziła do oryginału drobne poprawki i opublikowała go w roku 1972. Komunistyczna Partia Bangladeszu (Marksistów-Leninistów-Maoistów) przetłumaczyła dokument na język angielski i opublikowała go na stronie www.sarbaharapath.com 26 października 2012 roku. Partia wprowadziła w tłumaczeniu parę poprawek 8 sierpnia i 5 października 2016 roku.

Kim są nasi wrogowie? Kim są nasi przyjaciele? Jest to dla rewolucji pytanie najwyższej wagi. Podstawową przyczyną, dla których rewolucje przeszłości osiągnęły tak mało, jest nieumiejętność zjednoczenia się z prawdziwymi sojusznikami, by zaatakować prawdziwych wrogów.

Patria rewolucyjna jest przewodnikiem mas, a żadna rewolucja nie może się powieść gdy partia rewolucyjna prowadzi masy na manowce. 23-letnie doświadczenie rewolucyjne Bengalu Wschodniego i 46-letnie doświadczenie rewolucji indyjskiej dowiodły, że rewizjoniści, neo rewizjoniści, Trockiści i Gewaryści zwiedli lud, przez co rewolucja w Indiach i Bengalu Wschodnim nie mogła się ziścić.

Musimy uczyć się na tym zdradzieckim, negatywnym przykładzie i urzeczywistnić wyzwolenie ludu poprzez zaprowadzenie rewolucji na właściwą drogę. Musimy zwrócić uwagę, by zjednoczyć się z prawdziwymi sojusznikami i zaatakować prawdziwych wrogów.

Aby odróżnić prawdziwych sojuszników od prawdziwych wrogów, musimy przeprowadzić analizę generalną warunków ekonomicznych poszczególnych klas społeczeństwa Bengalu Wschodniego, a także stosunku do rewolucji każdej z nich.

Jaki jest stan poszczególnych klas społecznych Bengalu Wschodniego?

Burżuazja Bengalu Wschodniego

Burżuazję Bengalu Wschodniego można podzielić na cztery części. Pierwsza jest lokajem indyjskiego ekspansjonizmu, druga jest lokajem sowieckiego imperializmu społecznego, trzecia jest lokajem imperializmu amerykańskiego, a czwarta – burżuazją narodową.

Burżuazyjni lokaje ekspansjonizmu, imperializmu społecznego i imperializmu mają bliski związek z feudalizmem Bengalu Wschodniego. Klasy te reprezentują najbardziej wsteczne, reakcyjne stosunki produkcji Bengalu Wschodniego i utrudniają rozwój sił wytwórczych. Ich pozycja sprzeciwia się perspektywie rewolucyjnej Bengalu Wschodniego. Stoją po stronie feudalizmu i cudzoziemców, oraz zawsze odgrywają rolę najbardziej reakcyjną. Są oni biurokratyczną klasą burżuazyjną. Należą do tej klasy również wysocy urzędnicy państwowych biznesów, przedsiębiorstw i przemysłu Bengalu Wschodniego.

Czwarta część burżuazji

Są uciskani przez indyjski ekspansjonizm, imperializm (i ich lokajów), a także są spętani przez wewnętrzny feudalizm. Dlatego również pozostają w sprzeczności z obydwoma powyższymi stronnictwami. W tym aspekcie, są jedną z sił rewolucyjnych.

Jako uciskani przez indyjski ekspansjonizm, sowiecki imperializm społeczny, imperializm i feudalizm, ta część burżuazji przejawia aspiracje do walki z wymienionymi wyżej przeciwnikami.

Z drugiej jednak strony, nie są w stanie kontynuować walki do samego końca, ponieważ pozostają chwiejni politycznie i ekonomicznie. Posiadają także więź ekonomiczną z feudalizmem i zagranicznymi wyzyskiwaczami. Aspekt ten staje się szczególnie widoczny, gdy wzmacnia się rewolucyjna siła ludu.

Poprzez dwojaki charakter narodowej burżuazji widzimy, że czasami, w pewnym stopniu, może ona wziąć udział w walce przeciwko zagranicznemu i feudalnemu wyzyskowi, a przez to być traktowana jako siła rewolucyjna. Jednakże w innych sytuacjach, może ona podążać za lokajsko-zdradziecką burżuazją.

Narodowa burżuazja nigdy nie posiadała swojej własnej partii politycznej, nie posiada jej również teraz.

W tej chwili, nie tylko odcina się ona od lokajsko-zdradzieckiej burżuazji i zamindarów (zamindarzy to wielcy, feudalni właściciele ziemscy – przyp. Sarbahara Path), ale jest również sprzymierzeńcem rewolucji. To właśnie dlatego powinniśmy koniecznie przyjąć właściwą linię polityczną wobec narodowej burżuazji.

Linią tą jest zasada jedności i walki. Proletariusze z jednej strony będą jednoczyć narodową burżuazję, poprzez utrzymywanie jej niezależności, suwerenności i inicjatywy – z drugiej jednak strony będą czujni i gotowi do walki przeciwko jej chwiejności i zdradliwości.

Drobna burżuazja

Oprócz chłopstwa, do klasy tej zalicza się:

a) szeroko pojętą inteligencję,
b) drobnych przedsiębiorców,
c) wytwórców,
d) specjalistów.

Ich warunki ekonomiczne przypominają sytuację średniego chłopstwa. Wszyscy z nich są wyzyskiwani, pauperyzowani i niszczeni przez indyjski ekspansjonizm i jego lokai, imperializm społeczny, imperializm i feudalizm. Dlatego też różne części drobnej burżuazji są siłą napędową rewolucji i bliskimi sprzymierzeńcami proletariatu. Mogą wyzwolić się tylko pod przewodnictwem proletariatu. Przeanalizujmy teraz ich poszczególne warstwy.

Pierwsza : intelektualiści

Studenci i młodzież, nauczyciele szkół podstawowych i średnich, urzędnicy rządowi niższego szczebla, drobni urzędnicy itd. (są intelektualistami – przyp. Sarbahara Path). Nie są oni osobną klasą lub warstwą. Oceniając ich pochodzenie rodzinne, warunki utrzymania i poglądy polityczne w obecnych warunkach społecznych Bengalu Wschodniego, mogą być zaklasyfikowani jako drobna burżuazja.

Większość intelektualistów i studentów, oprócz tych będących w zmowie z indyjskim ekspansjonizmem, imperializmem społecznym, imperializmem i feudalizmem, jest uciskana, a także boi się utraty pracy lub wydalenia ze studiów. Dlatego również bywają rewolucjonistami, są mniej lub bardziej zaznajomieni z burżuazyjnymi poglądami naukowymi, posiadają wyostrzoną świadomość polityczną i czasem odgrywają rolę kluczową – na obecnym etapie rewolucji mogą również odgrywać rolę kontaktu z ludem. Szeroko pojęta biedota inteligencka może objąć robotników i chłopów wpływem rewolucyjnym.

W wielu krajach, podobnie jak w naszym, marksizm został pierwotnie rozpowszechniony wśród inteligencji i są oni pierwszymi, którzy go przyjęli. Bez inteligencji rewolucyjnej nie jest możliwe pomyślne zorganizowanie sił i działalności rewolucyjnej. Zwykle jednak intelektualiści przejawiają tendencje subiektywistyczne i indywidualistyczne, są chwiejni i niepraktyczni dopóki nie poświęcą się całą duszą i sercem dla masowej walki rewolucyjnej, albo nie podejmą decyzji by służyć interesom mas i zjednoczyć się z nimi.

W związku z powyższym – pomimo tego, że inteligencja Bengalu Wschodniego może odgrywać rolę przewodnią lub służyć za łącznik z masami, nie wszyscy pozostaną rewolucjonistami do samego końca. Część z nich opuści szeregi rewolucji w chwilach krytycznych i stanie się pasywna, inna część może stać się nawet wrogami rewolucji. Intelektualiści mogą przezwyciężyć swoje niedociągnięcia tylko w długofalowych walkach masowych.

Druga : drobni przedsiębiorcy

Zazwyczaj, prowadzą mały sklep i zatrudniają jednego lub dwóch podwładnych. Boją się bankructwa w wyniku wyzysku przed indyjski ekspansjonizm, imperializm społeczny, imperializm i ich lokajów.

Trzecia : rzemieślnicy

Jest ich ogromna liczba. Nie posiadają środków produkcji i nie zatrudniają ludzi, trzymają jedynie jednego lub dwóch pomocników bądź uczniów. Ich warunki są podobne do średniego chłopstwa.

Czwarta : specjaliści

Doktorzy, adwokaci i inni specjaliści są zaliczani do tego grona. Nie wyzyskują innych, a jeżeli już, to tylko w nieznacznym stopniu. Ich warunki podobne są do wytwórców.

Ta część drobnej burżuazji stanowi ogromną populację, którą oczywiście musimy przeciągnąć na naszą stronę i wspierać ich interesy, ponieważ w ogólności mogą dołączyć do rewolucji bądź ją wspierać. Są dobrym sprzymierzeńcem. Ich słabością jest wysoka podatność na propagandę burżuazyjną. Musimy szerzyć wśród nich propagandę rewolucyjną i organizować ich.

Drobna burżuazja może być podzielona na następujące warstwy:

Wyższa warstwa burżuazji

Do tej warstwy zaliczani są ci, którzy posiadają nadwyżkę finansową i żywnościową, lub ci, którzy poprzez pracę manualną lub umysłową zarabiają rocznie więcej niż potrzebują, by przeżyć. Ten rodzaj ludzi bardzo chce się wzbogacić. Pomimo tego, że nie chcą zaoszczędzić dużej ilości pieniędzy, aspirują w kierunku osiągnięcia poziomu burżuazji. Ślinią się na widok małych sakiewek. Ludzie tego typu są nieśmiali, przestraszeni urzędników rządowych oraz – w niewielkim stopniu – rewolucji. Ponieważ są zbliżeni pozycją ekonomiczną do burżuazji, wierzą jej propagandzie i są podejrzliwi wobec idei rewolucyjnych. Ta część burżuazji jest mniejszością pośród drobnej burżuazji i konstytuuje się po prawicy.

Średnia warstwa burżuazji

W ogólności są samowystarczalni ekonomicznie. Różnią się trochę od wyższej warstwy burżuazji : również chcą się wzbogacić, cierpią jednak z powodu wyzysku ze strony indyjskiego ekspansjonizmu, imperializmu społecznego i ich lokajów, czują że nie mogą zarabiać wystarczająco, nawet poprzez pracę po godzinach. Wątpią w sukces rewolucji, nie są skłonni do podjęcia ryzyka w ruchu rewolucyjnym, wzbraniają się przed wzięciem w nim udziału i preferują neutralność, nigdy nie są jednak przeciwni rewolucji. Warstwa ta jest dosyć liczna, stanowi około połowę drobnej burżuazji.

Niższa warstwa burżuazji

Stanowią ją ci o pogarszającym się statusie ekonomicznym. Wielu z tej warstwy, wywodzących się z tzw. dobrych domów, podlegają stopniowej zmianie, od dostatecznej możliwości utrzymania się, do pozycji bytowania w ciągle pogarszających się warunkach, ich życie staje się coraz bardziej nieszczęśliwe. Cierpią psychicznie z powodu kontrastu między przeszłymi, a teraźniejszymi warunkami życia. Tacy ludzie są dość ważni dla ruchu rewolucyjnego, stanowią całkiem sporą masę ludności – są lewym skrzydłem drobnej burżuazji.

W czasach względnej normalności, powyższe trzy sekcje burżuazji są zmienne w swym nastawieniu do rewolucji. Jednakże, w czasach wojny, a więc gdy nadciąga fala rewolucyjna a świt zwycięstwa wschodzi nad horyzontem, nie tylko lewica burżuazyjna może dołączyć do rewolucji, ale również centrum a nawet prawica – ściągnięta przez przypływ rewolucyjny proletariatu i lewicy burżuazyjnej będzie musiała podążać za rewolucją.

Drobni rzemieślnicy

Drobni rzemieślnicy są nazywani półproletariatem, gdyż często są zmuszani by sprzedawać siłę roboczą, pomimo posiadania drobnych środków produkcji i stanowienia wolnego zawodu. Ich warunki ekonomiczne są bardzo podobne do drobnego chłopstwa. W kwestii ogromnego ciężaru utrzymania, przepaści między zarobkiem a wydatkami, ciągłej agonii biedy i braku zatrudnienia, są mniej lub bardziej podobni drobnym chłopom.

Pomocnicy sklepowi

Pomocnicy sklepowi to pracownicy najemni. Utrzymują rodziny swoimi małymi pensjami. Pomimo okresowych podwyżek cen, podwyżki ich płac występują bardzo rzadko. Jeśli porozmawiacie z nimi osobiście, chętnie opowiedzą wam o swych niedogodnościach. Ich warunki są zbliżone do drobnego chłopstwa i drobnych wytwórców. Są bardzo podatni na rewolucyjną propagandę.

Sklepikarze

Sklepikarz prowadzi sprzedaż ze stałego, bądź mobilnego punktu przy drodze. Ich kapitał i zarobki są bardzo małe, co uniemożliwia im samoutrzymanie. Ich warunki nie różnią się od drobnego chłopstwa. Oni również potrzebują więc rewolucji, która zmieni ich bieżące położenie.

Klasa Zamindarów

Zamindarzy posiadają ziemię, ale nie biorą udziału w procesie wytwórczym (lub biorą nieznaczny udział) i żyją z wyzysku chłopów. Ich główną formą wyzysku jest czerpanie dochodów z najmu ziemi : najmu kontraktowego, współużytkowania ziemi i podziału plonów. Może prowadzić przemysł i biznes.

Lichwiarze, czerpiący zyski z oprocentowania pożyczek i będący na wyższej stopie życiowej od średniego chłopa również zaliczają się do tej grupy.Zajmowanie się własnością Wakf (Wakf − w prawie muzułmańskim zapis pieniężny na cele religijne – przyp. tłum), szkolną i innymi formami własności, również zalicza się do wyzysku.

Jeżeli zamindarski bankrut nie zajmuje się pracą, żyje na wyższej stopie życiowej od średniego chłopa poprzez wyzysk innych lub poprzez pomoc przyjaciół i krewnych, również należy do klasy Zamindarów.

Członkowie Panchayatów (Panchayat – jednostka samorządu wiejskiego – przyp. tłum), urzędnicy rządowi, mujiviści, lokalni promoskiewscy despoci i zła szlachta są okrutnymi przedstawicielami politycznymi klasy zamindarów. Bardzo często drobni despoci i zła szlachta są łatwi do znalezienia wśród bogatego chłopstwa.

Ci, którzy pomagają zamindarom w nadzorze nad najmem kontraktowym i współużytkowaniem ziemi itd., których główny dochód zależy od zajmowania się własnością zamindarów i wyzysyku chłopów przez zamindarów, oraz żyjących na wyższej stopie życiowej od średniego chłopa, zaliczają się do klasy zamindarów.

Klasa ta jest głównym filarem wyzysku zagranicznego. Wstrzymują polityczny, ekonomiczny, i kulturalny rozwój Bengalu Wschodniego i nie posiadają żadnej roli postępowej. Sami w sobie mogą być siłą napędową rewolucji, w rzeczywistości wydają się być jednak celem rewolucji. Obecnie, w trakcie walk wyzwoleńczych Bengalu Wschodniego, jedna część tej klasy pracuje jako lokaj indyjskiego ekspansjonizmu, a pozostała część waha się. Jednakże, znaczna część drobnych i średnich Zamindarów, która choć w nieznacznym stopniu zetknęła się z produkcją kapitalistyczną, może wspierać walki niepodległościowe. Musimy próbować zjednoczyć ich pod naszym przewodnictwem. Są wiejską szlachtą oświeconą.

Bogate chłopstwo

Z zasady, bogaci chłopi posiadają ziemię. Część bogatych chłopów posiada ziemie na wynajem bądź współużytkowanie, oprócz tego posiadając ziemię na użytek własny. Pozostała część bogatych chłopów nie posiada ziemi na użytek własny, posiadając jednocześnie ziemię na wynajem bądź współużytkowanie. W ogólności, bogaci chłopi posiadają narzędzia uprawne lepsze niż przeciętne (pługi, żywy inwentarz) i większą ilość pieniędzy. Sami biorą udział w pracy na roli, a ich główną formą wyzysku jest praca zarobkowa (długoterminowa praca zarobkowa). Oprócz tego, mogą oddać część ziemi na wynajem bądź współużytkowanie, prowadząc tym samym wyzysk. Mogą również pożyczać pieniądze na procent i prowadzić biznes. Zaliczani będą do bogatego chłopstwa, uprawiając samodzielnie część ziemi (bez zatrudnienia w formie pracy zarobkowej), prowadząc jednocześnie wyzysk poprzez oddawanie część swoich ziemi pod wynajem, bądź w inny sposób pożyczając pieniądze na procent. Bogaci chłopi regularnie prowadzą wyzysk, który jest głównym źródłem ich dochodu.

Mówiąc ogólnie, mogą oni odegrać jakąś rolę w walkach wyzwoleńczych Bengalu Wschodniego, jak również pozostać neutralni w rewolucyjnej walce o ziemie przeciwko Zamindarom. Z tego względu nie zakwalifikujemy bogatych chłopów jako posiadaczy ziemskich i nie przyjmiemy niedojrzałej linii politycznej, mającej na celu ich zniszczenie.

Średnie chłopstwo

Wielu średnich chłopów posiada własną ziemię. Część z nich posiada jakąś ziemię na własny użytek, resztę oddając pod wynajem lub współużytkowanie. Wszyscy posiadają gorsze lub lepsze narzędzia uprawne. Całość lub część dochodu średnich chłopów pochodzi z uprawy ich własnej ziemi. W ogólności nie wyzyskuje innych, sam jest raczej wyzyskiwany corocznie, poprzez daninę z części plonów, pieniądze kontraktowe, pożyczki na procent, wzrastający czynsz rządowy, podatek od rozwoju, podatek edukacyjny, podatek na straż wiejską itd. Generalnie, nie sprzedaje własnej siły roboczej (nie bierze udziału w pracy zarobkowej). Pomimo tego, część ze średnich chłopów może prowadzić wyzysk, wciąż nie jest on ich głównym lub regularnym źródłem dochodów.

Średnie chłopstwo nie tylko weźmie udział w narodowej i demokratycznej rewolucji, ale również zaakceptuje socjalizm. Dlatego też średnie chłopstwo jest bliskim sprzymierzeńcem proletariatu i siłą napędową rewolucji. Wsparcie bądź opozycja w postaci bogatych chłopów jest ważną kwestią dla zwycięstwa bądź klęski rewolucji. Jest to tym bardziej prawdziwe po rewolucji agrarnej, gdy stanowią oni większość chłopskiej populacji.

Biedne chłopstwo

Część biednego chłopstwa posiada ziemię oraz narzędzia uprawne na własny użytek. Zwykle jednak, biedni chłopi uprawiają ziemię poprzez współużytkowanie bądź najem ziemi. Biedne chłopstwo jest wyzyskiwane przez oddawanie części plonów, pieniędzy kontraktowych, pożyczki na procent, wzrastającą rentę rządową, podatek od rozwoju, podatek edukacyjny, podatek na straż wiejską, korupcję urzędników rządowych – a przede wszystkim pracę zarobkową.
Ogólnie, średnie chłopstwo nie musi sprzedawać własnej pracy (a więc nie musi funkcjonować jako pracownik najemny), w przeciwieństwie do biednego chłopstwa. Jest to główny sposób na odróżnienie chłopa średniego od chłopa biednego.

Biedne chłopstwo jest bardzo podatne na propagandę rewolucyjną. Klasa robotnicza, i oczywiście jej partia, polegając na biednych chłopach, zjednoczy średnie chłopstwo w walce przeciwko klasie Zamindarów i przeprowadzi reformę rolną. Przewodniczący Mao powiedział:


„Na początkowym etapie obu okresów rewolucyjnych średniacy zajmują stanowisko wahające. Tylko wtedy, kiedy średniacy zorientowawszy się w ogólnej sytuacji, widzą, że nadejdzie zwycięstwo rewolucji, przechodzą oni na stronę rewolucji.”

Biedni i średni chłopi mogą wyzwolić się tylko pod przewodnictwem proletariatu. Tylko Proletariat, poprzez zjednoczenie średniego i biednego chłopstwa, może poprowadzić rewolucję ku zwycięstwu. Poprzez chłopstwo rozumiemy pracowników rolnych, biednych i średnich chłopów.

Proletariat

Współczesny Proletariat przemysłowy Bengalu Wschodniego pracuje głównie w fabrykach wyrobów jutowych, cukrowniach, przemyśle tekstylnym, kolejnictwie, dokach, transporcie itd. Większość z nich pracuje niewolniczo w firmach będących w posiadaniu kapitału krajowego. Pomimo swej niewielkiej populacji, proletariat przemysłowy reprezentuje nowe siły wytwórcze Bengalu Wschodniego. Jest najbardziej postępową klasą współczesnego Bengalu Wschodniego i siłą przewodnią ruchu rewolucyjnego. Dlaczego odgrywa tą rolę? Po pierwsze dlatego, że są zcentralizowani. Żadna inna warstwa ludności nie jest zcentralizowana w ten sposób. Po drugie, z powodu ich niskiej stopy życiowej. Są pozbawieni środków produkcji. Jedyne co posiadają, to ich własne ręce. Nie mają żadnej nadziei na wzbogacenie się. Indyjski ekspansjonizm, społeczny imperializm, imperializm i ich lokaje traktują ich w okrutny sposób. Są więc awangardą walki rewolucyjnej. Pracownicy najemni, układacze torów, sklepikarze, zamiatacze ulic, sprzątaczki, pokojówki, hotelarze, pracownicy tytoniowi itp. również posiadają jedynie możliwość sprzedaży swej własnej pracy. Ich stopa życiowa jest podobna do proletariackiej. Sa jednak mniej zcentralizowani niż robotnicy przemysłowi, ich udział w produkcji jest również odpowiednio mniejszy.

Proletariat wiejski / pracownicy wiejscy / pracownicy rolniczy

Wciąż istnieje bardzo mało kapitalistów rolniczych w Bengalu Wschodnim. Przez wiejski proletariat rozumiemy chłopów zatrudnionych na rok, na miesiąc bądź codziennie. Ten typ zatrudnionych chłopów nie posiada ziemi, narzędzi ani kapitału. Są w stanie przetrwać jedynie dzięki sprzedaży swej siły roboczej. Ich dzień pracy jest na tyle długi, pensja na tyle mała, a warunki pracy na tyle złe i niepewne, że znajdują się w porównywalnie gorszej sytuacji niż reszta klasy pracującej. Są najbardziej poszkodowaną spośród warstw chłopstwa, a ich pozycja w ruchu chłopskim jest tak samo ważna, jak biednego chłopstwa.

Lumpenproletariat

Jest wielu bezrobotnych w miastach i na wsi. Jako, że są pozbawieni normalnych sposobów zarobku, podejmują się metod upadlających. Są nimi oszustwo, kradzież, żebractwo, prostytucja i wiele innych polegających na utrzymywaniu się dzięki duchowieństwu, zaklinaniu węży, sprzedaży amuletów itd. Niektórzy z nich mogą być kupieni przez reakcjonistów, podczas gdy inni mogą dołączyć do rewolucji. Ludzie tego typu pozbawieni są cech konstruktywnych, są podatni na defetyzm. Po dołączeniu do rewolucji, są źródłem włóczęgowskiego buntowniczego bandytyzmu i anarchizmu pośród szeregów rewolucyjnych. Musimy więc wiedzieć, jak ich zmienić i jak opierać się ich niszczycielskim tendencjom.

Z powyższej analizy wynika, że naszym wrogiem jest indyjski ekspansjonizm i jego rządzący reżim, sowiecki imperializm społeczny, imperializm amerykański, a także zależne od nich lokajstwo burżuazyjne i feudalne, któremu podlega reakcyjna warstwa inteligencji.

Siłą przewodnią rewolucji jest proletariat i jego partia, jego najbliższymi sojusznikami są chłopstwo i drobna burżuazja. Będziemy starać się zjednoczyć i walczyć o narodową burżuazję. Będziemy musieli zjednoczyć ich pod naszym przewodnictwem, tak długo jak będą wspierać walkę o wyzwolenie narodowe i demokrację, oraz nie będą sprzeciwiać się partii robotniczej. Gdy zaczną przeciwstawiać się partii robotniczej, wyzwoleniu narodowemu i demokracji, musimy ich krytykować i obnażyć ich reakcyjny charakter przed ludem i podjąć przeciwko nim walkę.